-
uzun süredir düşündüğüm ama herhangi bir düşüncenin ağır basmadığı durum.
iyilik ve kötülük toplum etkisi ile sonradan olan bir şey mi ? yoksa insanın karakterinde olan bir durum mu ?
şimdi iki çiftimiz olsun, bir çift kötü ( yalancı, sahtekar, vicdansız, vb..) diğer çiftimiz de iyi (yardımsever, dürüst, cömert) ve bu çiftlerin çocukları olduktan sonra takas yapılsa, iyi olan kötüye, kötü olanda iyiye verilse. bu çocuklar büyüdükleri zaman nasıl bir karakterde olurdu. ?
kötü çift de olan çocuğun biyolojik anne babasına karakter olarak benzeme yüzdesi ve iyi çift de olan çocuğun biyolojik anne babaya karakter olarak benzeme yüzdesi ?
edit: başlık ve kanal ne kadar doğru emin değilim. -
toplumun getirdikleri ve götürdükleri arasında kalan iyi/kötü kavramı genetik değildir. -
kötülük tamamen toplumsal bir etkidir.
issız bir adada mahsur kaldığınızı düşünün hangi dinin hangi günahını işleyebilir ?, hangi kanunun hangi maddesini çiğneyebilirsiniz ? -
kötülüğün yerine göre çok göreceli bir kavram olduğunu göz önünde bulundurursak daha da karmaşık hale gelecek olan sorudur.
misal son günlerde örneklerini bolca gördüğümüz üzere, bir çocuğa edilen tecavüz kavramı asla göreceli değildir, olmamalıdır da zaten. bu, dünyanın her yerinde kötünün de kötüsü kabul edilen bir durumdur.
ancak bir vejetaryene göre kurban bayramında hayvan kesmek büyük bir kötülük iken, bunu fakirleri doyurmak, et yiyemeyenlere protein kaynağı sağlamak gibi iyi niyetlerle yapan müslümana göre de büyük bir iyiliktir. dolayısıyla bu tür durumlarda izafiyet kavramı ortaya çıkıyor.
kötülük kime göre neye göre kötülük? bir insan yaptığı kötülükleri ciddi mental problemler nedeniyle de yapıyor olabilir. amazon ormanlarının en kuytu köşelerinde yaşayan bir kabileye doğan çocuk, modern dünyadaki iyilik ve kötülük kavramını tamamen zıt şekliyle öğreniyor ya da bu kavramlardan hiç haberdar bile olmuyor olabilir.
benim yine uykum var, saçmalamaya başladım, cevabı bulursanız haber eylersiniz, yakşanlar. -
konu hakkında ilginç bir deney için (bkz: ahlaki ilkeler doğuştan mı geliyor)
ben "epigenetik"in de bu konuda önemli rol aldığını düşünüyorum. yani aslında iradi olan iyi ve kötü tercihinin nesiller arasında kümülatif etki yaptığı ve aslında herkesin genetiğinde belki de eşit denecek düzeyde mevcut olan iyi ve kötü arasında tercihinizi bir yönde zorladığı düşünülebilir. -
bilimsel bazı araştırmalar toplumsal etkilerin suç genetiğini tetiklediğinden bahsediyordu. yani bu genetik herkeste aynı derecede bulunmaz ve bunu etkin kılan etki seviyesi kişiden kişiye değişir gibi bir durum söz konusu olabilir. -
cevabını bilmediğim soru.
bence kötülük mutlak olarak topluma, genlere veya her hangi başka bir şeye mal edilemez. bence kötülük kolektif şekilde oluşur. -
bush, ebu gureyb skandalındaki "kötü" askerler hakkında sepetteki birkaç çürük yumurta benzetmesinde bulunmuş. halbuki çürük olan nefreti ve işkenceyi legalize eden, askerlerin içinde bulunduğu durumdur; yani sepettir. insanlar iyi ve kötü diye ikiye ayrılamaz. çevresindeki insanlar için bir melek olan kişi kötü bir gününde, bir yabancı karşısında şeytana dönüşebilir. diyeceğim her iyi/kötü insan, kötü/iyi olma potansiyeli taşır. iyilikle kötülük arasındaki geçirgenlik tahminimizden çok daha fazladır.
interstellar'da çok sevdiğim bi sahne var.
!---- spoiler ----!
cooper can çekişirken, tüm insanlığı yok edecek bir yalan söyleyen dr. mann'e küfreder. uzun süre yalnız kalmış, bir daha insan görememe ihtimalini kafasından atamamış dr. mann ise şöyle karşılık verir: "sen hiç benim gibi sınanmadın cooper. beni yargılama."
!---- spoiler ----! -
kime göre, neye göre kötülük?
kötülüğün tanımı zaman zaman kişiden kişiye bile değişebilirken toplumdan topluma arada uçurum farklar bile olabilir.
kişinin davranışları, ahlak anlayışları aile, yakın çevre ile şekillenmeye başlar. ve hayat boyu tüm kaynaklardan beslenerek şekillenmeye devam eder (aynı kalması da buna dahil). bu durumda iyi/kötü, iyilik/kötülük kavramları da dahil olduğu ahlak anlayışı ile paralel olur.
genetik bir durum da olduğuna inanıyorum ayrıca.
nasıl ki bir bebek ağlayarak derdini anlatabiliyor, pazardan aldığım civciv toprağa bırakınca essah tavuk gibi eşinmeye çalışıyorsa (bu çok tatlı) doğru veya yanlış ile ilgili de mutlaka bir kaç kod vardır genlerde, atadan kalan.
gene mi çok uzun oldu? -
çok kötü ortamlardan iyi bir kimse, çok iyi ortamlardan da kötü bir kimse çıkabilmektedir. genetik de olabilir. herhangi bir bilimsel kanıtım yok
fikrimce annenin sana karşı samimi bir gülüşü bile yeter iyi bir insan olmak için. genelde iyilik dine bağlanır. ateistim ama iyilik yapınca iyi hissettiğim için her gün daha iyi olmaya çalışıyorum. haksızlıklar içimi kemiriyor bu yüzden iyi olmaya çalışıyorum. ailem beni çok sevdi bunun için iyi olmaya çalışıyorum.