sıcak yaz ayları geldiğinde insanın bir gözü denizde oluyor. imkanı olanlar istanbul’dan etraftaki plajlara veya güney sahillerine gidiyor. vaziyet şimdilerde böyle. peki osmanlı insanının deniz ile arası nasıldı? kaynaklar bize payitahtta insan vücudu ile denizin ilk temasının 19. yüzyıl ortalarında başlamış olduğunu söylemekteler. şehr-i dilara-yı istanbul’un denize girilen ilk yeri 1826-1850 tarihleri arasında çardak iskelesi deniz hamamı olmuş. istanbul’da ilk olarak denize girilen yerler ise galata köprüsü, büyükdere, bakırköy, yeşilköy, moda… tabi o zaman plaj gibi batıdan devşirme adetler daha yok. istanbullu denize girmeyi bu hamamlarla öğrenmiş.

peki nedir deniz hamamı? deniz hamamı, bir diğer ismi ile derya hamamları mevsimliktir. yüzme mevsiminin ne zaman başladığını fikret adil’in tan mecmuası’nda 1941’de yayınlanan yazısı ile öğreniyoruz: “yüzme mevsimi, karpuz kabuğu suya düştüğü vakit açılırdı. yani karpuz çıkıp da harcıalem olup çürükleri denize atıldığı zaman soğuk alıp üşümek, sam yelinden vücudun lekelenmek tehlikesi olmadan suya girilebilirdi.”

mevsimi geldiğinde deniz hamamı kurma çalışmaları hummalı bir şekilde başlarmış. denizin dibine kazıklar çakılır ve suya dayanaklı ağaç kütükleri ile dört bir tarafı sanki bir ambalaj gibi sarılırmış. etrafına soyunma odaları, ihtiyaç odaları yerleştirilirmiş. bazı sahillerde erkek ve kadın deniz hamamları, bazılarında ise sadece erkek veya sadece kadın hamamları varmış.

derya hamamları sadece istanbul’da bulunuyor değildi. 19. yüzyıl sonunda osmanlı coğrafyasında denize kıyısı olan bütün şehirlerin deniz hamamları bulunmaktaymış. izmir, antakya, mersin, lübnan, lazkiye, bingazi, selanik ve hatta hırçın dalgaların yuvası karadenizimizde de deniz hamamları bulunuyormuş.

zaman geçer, koca payitaht islam düşmanlarının çizmeleri altında ezilir ve gelenler ahlaklarıyla birlikte gelirler. istanbul’u işgal eden ingiliz ve rus askerler alışkın oldukları gibi denize girmek isterler. ve istanbul sahilleri işgal askerlerinin kadın erkek beraber denize girdiğine de şahid olurlar. şahid olan istanbullular taklide başlarlar. plaj sayıları artarken tabii olarak deniz hamamları ihtiyacı ortadan kalkar.

http://www.malayani.com/kategoriler/kultur/istanbulda-eskiden-deniz-hamamlari-varmis/.html