kişi sanata bulaşırsa bir şekilde ulaşacağı sonuç aynı olacaktır.

sanat, toplum içindir denilirse dahi zamanla gelişen toplum ahlakı ve estetiği sanata ihtiyaç duyacağından sanat, toplum için'den; sanat, sanat için'e geçiş olur ve buna bağlı toplumsal aydınlanma ve takiben bireysel aydınlanma yaşanır. çünkü toplumsal zevk, estetik ve ahlak diğer kişilere de bir şekilde sirayet edecektir.

sanat, sanat içindir; denilse dahi kişi yalnız başına zevk alamayacağından dolayı ya toplumun ahlakı ve estetiğine doğrudan veya dolaylı olarak yönelecek ve sanat eserlerini topluma uygun üretilecektir yahut kişi toplumu sanat zevki, estetiği ile aydınlatmaya çalışacaktır. burada ise yine bir geçiş var ve bu sanat, sanat içindir'den; sanat, toplum içine doğru olacaktır.
neticede önce birey, sonra ise toplum aydınlanması yaşanacaktır. ve ilkinde bahsettiğimiz gibi tekrar sanat, sanat içindir'e dönülecek.

o halde diyebiliriz ki sanat gelişmemiş toplumlarda - bu toplumlar gelişine kadar - toplum,
gelişmiş toplumlarda ise sanat içindir.