belli bir aşamada, bilimsel pratik içindeki somut bilimsel bir incelemeyi gösteren kuramsal ve metodolojik öncüllerin toplamı.kelimenin kökeni yunanca "paradeigma"dan gelir.

paradigma, sorunları seçmeye bir temel hazırladığı gibi, araştırma sorunlarını çözmenin de bir yolunu hazırlar. terim ilk olarak kavramsallaştırma düzeyinde abd'li thomas kuhn tarafından ortaya atılmıştır.

kuhn'a göre; paradigma, araştırma çalışmasında ortaya çıkan zorlukların ele alınmasına olanak verdiği kadar, bilimin etkisi altında, yeni ampirik verilerin özümlenmesine bağlı olarak, bilginin yapısındaki değişimlerin saptanmasını da olanaklı kılar. ancak paradigma kavramı, dünyagörüşünü ve bilimsel gelişmenin toplumsal çevrenlerini tam olarak yansıtmaz.

bir zamanlar için önemli bir bilimsel alana etkiyen ve "değiştirilemez gerçekler toplamı" olarak bilim çevrelerince karar kılınan ancak zamanla değişen "gerçeklerin", aslında değiştirilemez/değişmeyecek değil hakim-ortak görüş, baskın kanı ya da o an için değiştirilemeyen olduğunu vurgular. işte buradaki gerçekler paradigmadır.

aşağıda vikipedi'den alıntıladığım kısım paradigmanın tesir çapının anlaşılması açısından önemlidir.

"kuram, paradigma değildir. paradigma olması için, yeni ve benzersiz olması, yeniliğinin gelecekteki çalışmalara kaynaklık edecek türde olması gerekir. "