en zor kişilik bozukluklarından birisidir. bunun nedeni narsistik kişilik bozukluğuna sahip birisinin terapiye gelmemesi, gelse bile bu daha çok narsistik özelliklerinden kaynaklandığını bilmediği depresif duygu durumu gibi sebepler olmasıdır.

narsistik kişilik bozukluğu freud'dan beri literatürde en sık tartışılan konulardan biri olmak ile beraber, bu entryinin amacı bu patoloji gurubunu, etiyoloji tartışmasına girmeden, daha çok horneyan bir perspektifte kısa bir şekilde özetlemek olacaktır.

öncelikle şu ayrımı kesinleştirmek önemlidir. narsistik kişilik bozukluğu bir psikopatoloji iken, kişiliğin narsistik yönü bir kişilik özelliğidir. bu noktada farkı belirleyen şey hem nicelik hem de niteliksel farktır.

bu farkları özetlemek gerekirse, narsistik kişilik bozukluğu bulunan kişi, horney'ın deyimi ile öz-enflasyona uğramıştır. (neden uğradığına yönelik fikirler başka bir entryinin konusu) narsistik kişilikteki birisi kendi sahip olduğu gerçek özellikler ile övünmeden daha çok kendinde sahip olduğunu düşündüğü özellikler ile övünür.

narsistik kişilik bozukluğuna sahip kişi, tüm kişilik bozuklukları sınıfına giren örgütlenmelerde olduğu gibi, kişiliğin temel yapısını, bir tür sapma ya da işlev bozucu bir yapının eline vermiştir. bunu biraz açmamız gerekirse, normal bir insan, eylemlerini, kendi işlevine ve potansiyeline yarayacak şekilde belirleme motivasyona sahipken, narsistik kişilik için eylem, onun narsistik ihtiyaçlarını ve savunmalarını tatmin etme motivasyonunu sağlar.

narsistik ihtiyaçlar, kişinin narsistik idealler tarafından saptırılmış kendilik görüşünü doğrulayacak ve bu görüşün sonucunda olması gereken tüm yapılardır. bu önemsemediği biri tarafından dahi tapılma arzusundan, bir başkasını kendi çıkarına kullanma ya kadar çok geniş yelpazede eylem ve arzular grubudur.

narsistin bu kadar onaylanmaya ve kabul edilmeye olan ihtiyacının temeli ise, narsistik bir gurur algısı benimsemesinde yatar. narsistik idealleri tarafından şişirilen bir gerçek olmayan benlik sürekli olarak onaylanmaya ve kendini kanıtlamaya ihtiyaç duyar. öte yandan öz-enflasyona uğramış benlik, gerçeklikte kendini kanıtlama fırsatını çoğunlukla bulamaz. horney'ın ifadesi ile, "cennetin krallığı dışsal mimikler ile ayakta kalamaz". kişinin gerçek olmayan benlik algısı gerçeklikle karşılaştığında onaylanamaz. gerçeklik tarafından onaylanmayan narsistik gurur, yüksek kaygı, öfke, depresyon tepkileri yaratır. bu narsistin sürekli olarak kendini onaylatma çabasının ortaya çıkmasında büyük bir etkendir. bu aynı zamanda bu kişilik örgütlenmesinin yer yer psikoza kaçan gerçeklik kaybını ve izalasyon, yüksek kaçınma gibi davranışları açıklarken, narsistik kişilerin insan ilişkilerinde gösterdiği yüksek alınganlık öfke ve manipülasyonun içsel nedenlerini kavrama konusunda da bize ipucu verir. aynı zamanda bu gurur ve kendilik algısı "nevrotik hak taleplerini" ortaya çıkarır. nevrotik hak talepleri nevrotik kişinin kendinde olduğunu düşündüğü haklardır. narsistlerin, tanrı ile yarışan kendilik algısı, hakkı olduğu inancını ortaya çıkarmakta bu inanç da yukarıda anlatılan döngüye çift taraflı etki etmektedir.

özet olarak öz-enflasyona uğramış benlik algısı-nevrotik gururun oluşması-nevrotik hak talepleri- şişirilmiş benlik ve bu benliğin taleplerinin gerçeklikle sınanması- yoğun öfke-kaygı-depresyon- kaygı ve depresyondan kurtulmak için benlik algısının şişirilmesi- nevrotik gururun güçlenmesi- gerçeklikle daha büyük ayrım, şeklinde giden nevrotik bir kısır döngüyü sürdüren bir patoloji grubudur.