dinlerin teorik ve pratik anlamlarıyla güncel durumlarına baktığımızda; islam dışında tamamının akıl ve bilime ayak uydurmaya yönelen bir tür kültüre evrildiklerini görürüz. islam ve kendini islamla özdeşleştirenlerde çok büyük oranda bu eğilim görülemediği gibi üstüne üstlük insanların hayatlarına daha fazla müdahil olan ve kendi içinde tutarsız olan kurallarını dayatma yolları arayan bir yapı görüyoruz. insanlığın gidişatının tersi istikamette yer almaktan onur duyan sözde islam koruyucuları, henüz kendi içlerinde bile islamı tam olarak kurallarına uygun ve usülünce yaşayamıyorken, yalandan,zırvadan ve kendini kandırmaktan utanıp sıkılmaz bir hal ortadayken, insanlara bunları dayatmaktan ve körü körüne inanmaya devam etmekten imtina etmemeleri komik ve kendi içinde tutarsız bu durumu ortaya çıkarıyor.
burada asıl sorun bu bilinçsiz kalabalıkların yol açtığı problemlerin, toplumun tamamına etki etmesidir. siyasal islamın hatta islamın bu haliyle hayatlarımıza müdahil olmasını engellemek için verilecek çaba, önümüzdeki yıllarda daha da önem kazanacak zira gelişmelere ayak uydurmayan toplumların varacağı yer, toplumun hiç bir kesimi açısından pek iç açıcı bir yer olmuyor maalesef.