insanoğlunun binlerce yıllık serüvenini sembolize eden ve iç çatışmalarımızın en çarpıcı şekilde beyaz perdeye yansıtıldığı sanat eseri.

spoiler olabilir;

stalker (din/inanç), yazar (felsefe/sanat) ve bilim adamı (bilim/materyalizm) üçgeninde geçiyor hikayemiz. stalker'ın endişeli hali, yazarın rahatlığı ve kafa karışıklığı, bilim adamının kuralcılığı benimsedikleri sistem hakkında gayet net fikirler edinmemizi sağlıyor. mesafeler kat edildikçe yazarın cüretkarlığı artarken, stalker'ın endişesi artmaya başlıyor ve sorulan sorulardan rahatsız olmaya başlıyor. yani din otoritesini sürdürebilmek adına felsefe ve bilime reaksiyon gösteriyor, yolcuğun başındaki güven yerini yavaş yavaş öfkeye bırakıyor.

yolculuğun sonunda ulaştıkları sonucun sahte bir cennet olduğunu anlayan felsefe varoluş sancılarına geri dönerken, bilim mantığa sığmayan bu olayı yıkmak için radikal yol çiziyor ancak vazgeçiriliyor.

inanan ise kendi içinde ağır bir hesaplaşmayla baş başa kalıyor.

spoiler sonu.

en etkileyici sahnesi, stalker'ın zone'a kavuştup yere umarsızca uzandığı andı. bir inananın kutsalına kavuştuğundaki o iç huzur yüzümüze tokat gibi çarpıldı.

kurduğumuz medeniyetin yaşadığı iç çatışmalar ancak bu kadar iyi aktarılabilirdi. son parantez olarak oyunculara açmak lazım sanırım. o kadar kirliliğin, çamurun ve kimyasalın içinde muhteşem bir iş çıkartmışlar. tarkovsky dahil üçlünün bu yüzden öldüğünü öğrenmek üzse de, emeklerinin boşa gitmediğini ve başyapıt olarak hakkının teslim edildiğini bilmek güzel.

son olarak schopenhauer'le kapatalım;

felsefe yüksek bir dağ yoludur... ıssız bir yoldur ve yukarı çıktıkça daha da ıssızlaşır. bu yolu her kim izlerse hiç korkmamalı, her şeyi geride bırakmalı ve kış karında güvenle ilerlemelidir... kısa süre içinde altındaki dünyayı görür; kumsalları ve bataklıkları gözünün önünden kaybolur, düzgün olmayan noktaları düzelir, yırtıcı sesleri artık kulağına ulaşmaz. ve yuvarlaklığını da görür. kendisi her zaman saf ve serin dağ havasındadır ve güneşi görür, oysa aşağıdaki herkes gecenin karanlığıyla kuşatılmıştır.

https://www.youtube.com/watch?v=pp1qxkbhqr4