sosyo-psikolojik anlamıyla ilintili olarak ayrıca kapitalist birikim biçimiyle ortaya çıkan bir durum.

üretimde emeğin, üretim sürecinden koparılarak ürettiğine yabancılaşması durumudur.

basit bir örnek üzerinden izah edilecek olursa;

bir zanaatkar olan terzi, üretmek için gereken malzemeleri (kumaş, iplik, makas, dikiş malzemeleri vb.) kullanarak kafasında oluşturduğu tasarı ya da sipariş edilene göre bir pantolon üretir. bu pantolunun nasıl olacağından, nasıl yapılacağına değin terzi üretim sürecinin içindedir. ürünü salt kendi emeğiyle ortaya çıkmıştır. bunun doyumunu yaşar. kullanım/değişim değerini kendi yaratır.

bir de parçabaşı üretim yapılan bir fabrikada üretilen pantolonu ele alalım. pantolonun üretimi onlarca hatta yüzlerce birbirinden bağımsız ama birbirine muhtaç küçük işlere ayrılmıştır.

düğmeyi diken, kesimi yapan, kumaşı seçen, marka basan vb. bir çok küçük iş her birinin başında da artık zanaatkar ol(a)mayan, tek başına üretebilme yetisi ve araçları elinden alınmış işçiler vardır.

sadece düğmeyi makine yardımıyla dikebilen işçi, ürün olarak ortaya çıkan bir pantolonun üretimi sürecindeki yüzlerce parçadan birisidir. artık, ürünün bütünü ile yaptığı işi özdeşleştiremez, emeğine ve tüm sürece yabancılaşır. sadece göreli/mutlak artık değeri arttırabilme aracına dönüşür.