ayağı yere basan, somut bilimsel bulgular üstüne çok sağlam akil yürütme içeren bir eser bu... ancak akıl yürütme deyince tabi yanlış yollara sapmak da mümkün. ve sanırsam diamond bilerek veya bilmeyerek epey yürümüş o yollardan.

coğrafyanın ve ulaşılabilir kaynakların medeniyetlerin gelişimine etkisi göz ardı edilemez, ancak diamond bu etkenler şiığinda avrupa'nın üstünlüğünü bir nevi kaçınılmaz sonuç olarak açıklıyor. kısacık hayatımda görebildiğim kadarıyla hayatta hiç bir şey o kadar basit değil, eminim 50bin yıllık modern insan tarihi de daha çetrefillidir.

bi de amerika'daki tüm mega faunanın insan eliyle yokedilmesi iddiasına itirazlar mevcut. bu aslında aşırı ilginç bir nokta, sonuçları itibarı ile de diamond'in iddiasını destekliyor ancak sebepleri muhtemelen daha çok çevresel. en azından evrimsel biyoloji üstüne çalışan bilim adamları böyle düşünüyor.