yine bir batı avrupa katolik kilisesi ve doğu avrupa ortodoks kilisesi çatışmasına tanık olduğumuz tiyatro-film. bergman'ın sinemaya damga vurduğu; ardından tarkovski, şimdi ise von trier'lerin ele alacağı inanç konusuyla şekilleniyor.

!---- spoiler ----! zamanında yokluğunda nice intiharların yaşandığı, sahip olabilmek için tüm ömrünü harcayanların olduğu inanç müessesesi dönemin hastalıklı zihniyetlerince, fırkalara bölünerek, parçalanarak ve sahiplenerek elde tutulmaya çalışılır. çünkü büyük bir rahmetle ortaya çıkan inanç ve dinin diğer mezhep^:islam dininde de yaşandığı için evrensel boyutta ele almaya çalışacağım^lere paylaştırılamayacak kadar sınırlı bir kısmıyla idare edilir. sadece duygu^:duyu-his-sezi^larla hareket edip bir inanca bağlananların kaçırdığı tek nokta vardır: tanrı aklı kullanmayı emreder.

filmde geçen ünlü "insanlar ölen isa'ya inanıyor, yaşayana değil" sözü ve johannes'in konumu, gerçek isa olabilir düşüncesiyle aklımı kurcalasa da başkalarının da ifade ettiği gibi inanç şövalyesi yorumuyla anlam kazanıyor. kierkegaard'ı okumasıyla meczuplaşan johannes, aslında bir inanç patlaması yaşamıştır ve bilim-metafizik ayrışmalarının, mazoşist-pragmatik görüşlerin kendi varlıklarını diğerini reddetmekte bulduğu partizanlıkların yaşandığı bir çağda orta yolu salt inançta ve "isterseniz verilecek" ayetlerinde bulur. inger'i gerçek isa olduğu için değil gerçek inanan olduğu için diriltmesine müsaade edilmiştir. tabi bunun için masum bir çocuğa da ihtiyacı vardır. aynı melancholia'da justine ve leo'nun birlikte ifade ettikleri gibi. !---- spoiler ----!

ekleme: @extracts and licences uyardı. tiyatro oyunu yazarının protestan olduğu göz önünde bulundurulursa aradaki çekişmenin katolik ve protestanlar arasında olduğu fikri daha mantıklı gibi.