laik idealist felsefesenin ilk temsilcisi olarak kabul edilen antik çağ filozofu. yaşadığı polis olan ionia'daki orta sınıf hareketlerine tepki olarak aristokratik sınıfı savunmuştur. orta sınıfın inançları olan kült ve mitosları aristokratik düşünüşten ayırmıştır. köleliği ve sınıfsal ayırımı doğa yasası gibi görmüştür. yaşadığı şehir orta sınıfın yönetimine girince de görevlerini kardeşine devrederek bu tepkisini göstermiştir.

toplumsal hayattan çekilmesiyle kendini felsefeye vermiştir. dönemin felsefesinin temel konusu olan ''evrenin aslı nedir?'' sorusuna logos cevabını verir. logos ile maddi bir ilkeyi değil, evreni yöneten aklı kasteder. logostan payını alan tüm insanlarda akıl ortaktır dese de evrensel eşitlikten çok uzaktır. mizantrop değildir ama halkı aşağılar. hayvan metaforuyla anlatır halkı ve ders vermeye çalışmaz aslında. hayatına dair bu bilgileri en ünlü doksografi örneğini yazan diogenes laertios'tan öğreniriz. sokrates öncesi düşünürlerin hiçbirinin yapıtına bütün olarak ulaşamadığımızdan herakleitos'un fragmanlarının da sadece yüz otuz parçasına ulaşılmıştır. bu fragmanlarla hegel'den bergson'a pek çok düşünür uğraşmıştır. imalarla yüklü anlatımı dolayısıyla verilen karanlık herakleitos lakabına uygun olarak kimse tam emin olamaz yazılarından. aristoteles de retorika'da yazar bu anlaşılmazlığını. fragmanlar çeşitli sınıflandırmalara uymayacak şekilde özdeyişler olduğu için düşünce bütünlüğü yoktur. mısır düşüncesinden yerel inançlara, halktan melankolik yalnızlığa pek çok şeyi anlatır. lukianos gözü yaşlı felsefeci olarak alay etse de mecazlarla yüklü biçeminin derinliğine ulaşamamıştır.


"ölümde öyle şeyler vardır ki insanlar için, ne beklerler ne de düşünebilirler."