gogol anlatım tekniği olarak aziz nesin ile benzer özellikler gösteriyor. ruslar ile ortak gen yapısına sahip olmasak da kültür ve yaşam şekli olarak ortak geçmiş imparatorluklardan çıkma devlet anlayışlarına sahibiz. bu devlet anlayışındaki çarpıklıkları da ince gören yer yer hicivli ama bir o kadar gerçek bir anlatım tekniği ile sunulmuş roman.

romanın ikinci cildini bir buhran sonrası sobada yakması akabinde gogol'un intihar etmesi, romanı çekici kılan bir detay olsa da giriş, gelişme, sonuç olarak beklediğim kurgunun oluşmadığını belirtmem gerek, ikinci ciltte yer yer okurken sıkılmaya başladım. rus klasikleri arasında gogol'un olmamasına imkan yok. zira dostoyevski'nin hepimiz gogol'un palto'sundan çıktık sözünü unutmamak gerek. ölü canlar 1800'lü yıllarda yazılmış ama bugünü anlatıyor mu? cevap evet. yüzyıl sonra okunsa yine o günü anlatmış olacak ve hayat ölü canlar ile palazlanan çiçikov'lar üzerinden dönmeye devam edecek.