orhan pamuk'un her anlamda derinlik katmak isterken ortaya çıkardığı sığ bir eser olmuş.
bir sürü efsaneye,resme,tiyatro oyununa şiire yaptığı göndermeler ile sanatın insan üzerindeki büyük etkisini göstermeye çalışsa da aslında romandaki duyguyu yitirmemize ve savrulmamıza neden oluyor.

sanatçı istediği üslupla yazmakta özgür elbette ancak bu romanda tek ya da bir kac defaya mahsus olayların anlatımında geniş zaman kullanılması göze batıyor ve insanda hep mi yani her gün aynı anda aynı cümleyi mi kurardı karakter gibi alaycı bir ifade uyandırıyor.

dönemin devrimcilerine onların "rahatlığına" getirmek istediği eleştriler ve solu "marjinal yaşama ihtiyacına" indirgemesi ve laikliği de bu noktadan ele alması özellikle iranı yorumlayışında göze batan ve sığ bir yorum olmuş. eski sol örgütlerdeki kısmen feodalleşebilen ve erkek egemen tabloya güzel eleştriler getirebilecekken bu noktada da eksiklikler göze çarpıyor.

okunulabilir bir kitap ama bana göre okunması gereken bir kitap olmamış.farklılık katma arayışı eski istanbul ,müteahit ,devrimci örgüt ve askeri darbe arasında savrulan ve okuyucuya duygu geçirememiş bir eser olarak kalmış.



!---- spoiler ----!

iran da olsa batı da olsa freud haklı imajı o kadar çok verilmeye çalışıldı ki ayşe'nin çocuğu olmadığını öğrendiğim andan itibaren kesin olarak sonu yazabildim.yazarın zaten kurgusunu şaşırtmaca üzerine kurmadığı düşünülünce bu büyük bir eksiklik değil ancak okuyucuyu hikayeye çekememesi bir eksiklik olarak kalmış.üstteki eleştrilerime ek olarak kitapta iyi bir baba ile yetişen sadık bir evladın birey olamayacağı ve laiklerin birey olmaktan anladığının aileye sırtını dönmek oldugunu evladını bırakan ya da eşlerini aldatan solcular ile gözümüze sokulduğu yüzeysel bir roman olmuş.
ayrıca insan efsaneleri önce dinler sonra canlandırır temalı ağır kaderciliği bana göre hayatın karmaşıklığı karşısında cılız ve insanı önemsizleştiren bir duruş

!---- spoiler ----!