1. kült film tabiri yaygın olarak iki şekilde kullanılıyor;

    1- geniş hayran kitlesine sahip ve hemen herkes tarafından sevilen geçmiş döneme ait filmler. (kimisi güncel vizyon filmleri için de kullanıyor.) örneğin: (bkz: fight club) bu tanımı genişletip; çıkış tarihinde fazla ilgi görmemiş ancak yıllar sonra keşfedilip geniş kitlelere yayılmış filmleri de katanlar var.

    2- kısıtlı izleyici kitlesine ulaşmış, pek bilinmeyen, kimilerince "hak ettiği" ilgiyi görmemiş ve sanatsal değeri yüksek filmler. örneğin: (bkz: funny games) ^:dünya piyasasına açılabilmek için daha sonradan ingilizce olarak çekilmiş.^ (kimisi bu kapsama sadece düşük bütçeli, ana akım vizyona girmemiş, yeraltı, vb. filmleri dahil ediyor ki bunların hiçbiriyle doğrudan alakası yoktur.)

    kült (culte) sözcüğü, türkçe'ye fransızca'dan gelmiştir ve kökeni latince'deki "tapınma" anlamına gelen "cultus" kelimesine dayanır.

    "kült" kategorisine girmek için filmin bir bütün olarak "iyi" olması gerekmez. hatta "iyi" olması bile gerekmez. kriter değildir ancak somut örnek vermek gerekirse; imdb puanı çok düşük olmasına rağmen ciddi hayran kitlesine sahip filmler de var. örneğin: (bkz: iron sky)

    filmdeki sahne, mekan, replik, araç, tipleme gibi ögelerden birinin veya birden fazlasının belirli bir kitlece taparcasına dikkat çekici bulunması yeterlidir. bu kapsam, birbiriyle çelişir gibi gözüken yukarıdaki iki tanımı da doğru kılıyor.

    kült film tabiri subjektif bir yafta olmakla birlikte, kitlesel bir gözleme dayanmalıdır. hayatının merkezine oturtabilecek önemli bir değer bulunun her filme kült diyemeyiz. buradaki en büyük tartışma: kitlesellik küresel mi olmalı, yerele indirgenebilir mi?

    en kötü örnekten yola çıkacak olursak: türkiye'de gişe rekorları kıran; replikleri maalesef bir dönem ağızlara pelesenk olan; taklit ve şakalarıyla azımsanamayacak, göz ardı edilemeyecek büyük bir kitleyi peşinden sürükleyen; sinemalarda haftalarca, televizyonlarda defalarca yayınlanan recep ivedik serisine "kült" diyebilir miyiz? mevzu tapınırcasına değer biçme ise objektif yaklaşıp, "evet, maalesef böyle oldu." diyebilmeliyiz. ancak ülke sınırlarını geçtiğimizde bu kültürde harmanlanmamış biri şahan gökbakar'ın zevzek şakalarını komik bulur mu? veya sinematik başka bir değer biçer mi? ben herhangi bir yerli veya yabancı kaynakta "recep ivedik kült bir filmdir." diyene rastlamadım. ^:neyse ki^

    diğer bir örnek ise dünyayı kurtaran adam. hemen herkesçe kötü bir bilim kurgu olduğu aşikar olmasına rağmen, diğer yerli yapımlara kıyasla dünya çapında ciddi bir bilinirliğe hatta hayran kitlesine sahip. bu ünü başarısız ve illegal bir biçimde kopyaladığı diğer popüler filmlere borçlu. ancak absürtlüğü ve görece özgün komikliği ile birçoklarına göre kült filmler arasında yerini bulmuş.

    bu durumda "kült film" tabiri her ne kadar son derece subjektif yafta olsa da, küresel ve kitlesel bir değerlendirmenin ürünü olmalıdır.

mesaj gönder