bir sabah dev bir böcek olarak uyansak acaba sevdiklerimiz bizi sevenler olarak kalır mı?

adının telaffuzu bile insanı sarsıp kendine getiren kafka'nın yüz yaşındaki dönüşüm romanı üstüne bir asırdır söz söylenmekte. dönüşüm sanki "insanoğlu çiğ süt emmiş" sözünün romanıdır. onu okuduktan sonra insan bir daha gregor samsa'yı unutamaz. insanların değişmekten, farklı olmaktan ne kadar korktuklarını görür. insanlarla ilişkilerinde "acaba mı?" şüphesinden kurtulamaz.

nobokov şu sözüyle öyle güzel ifade etmiş ki
dönüşümü: "gregor, böcek şeklini almış bir insan, ailesi ise insan şekline bürünmüş böceklerdir."

oğuz atay "....başkalarının acı çekmesini kabul eden insan, aynı güçle sürdüremez yaşantısını" der. gregor'un ailesi onun acı çekmesine dayanamadıklarından değil onsuz daha rahat yaşayacaklar için, kendileri için, ondan kurtulmak ister. en sevdikleri için "o şey" olan gregor'un sonu insanı düşündürür.

halk dilindeki "emmim dayım hepsinden aldım payım" sözünü çok severim. kafka da yüz yıl öncesinden gregor samsa'nın aldığı payı gözümüze soka soka kafasına düşen elmayla anlatır. kafaya düşen her elma hayra alamet değil.

birilerini severken aşırı duygusal bağ kurmamak lazım. koparken acıtmasın.