oğuz atay

Kimdir?

"oğuz atay (d. 12 ekim 1934, inebolu, kastamonu - ö. 13 aralık 1977, istanbul), türk roman, öykü ve oyun yazarı.

babası, vi. ve vii. dönem sinop, viii. dönem kastamonu milletvekilliği yapan cemil atay'dır. 1951'de bugünkü adı ankara koleji olan ankara maarif koleji'ni, 1957'de de itü inşaat fakültesi'ni bitirdi. üç yıl sonra istanbul devlet mühendislik ve mimarlık akademisi (şimdiki yıldız teknik üniversitesi) inşaat bölümü'nde öğretim üyesi oldu. 1975'te doçent olan atay, topografya adlı bir de mesleki kitap yazdı. çeşitli dergi ve gazetelerde makale ve söyleşileri yayınlandı. oğuz atay, tutunamayanlar'ın 1971-72'de yayınlanmasından sonra, önemli bir tartışmanın odak noktası oldu. bu romanıyla 1970 trt roman ödülü'nü kazandı.

türk edebiyatının en önemli eserlerinden biri olan tutunamayanlar, eleştirmen berna moran tarafından, "hem söyledikleri hem de söyleyiş biçimiyle bir başkaldırı" olarak nitelendirilmiştir. moran'a göre tutunamayanlar'daki edebi yetkinlik, türk romanını çağdaş roman anlayışıyla aynı hizaya getirmiş ve ona çok şey kazandırmıştır.

atay'ın büyük etki yaratan eseri tutunamayanlar'ı 1973'te yayınladığı tehlikeli oyunlar adlı ikinci romanı izlemiştir. hikâyelerini korkuyu beklerken başlığı altında toplayan atay, 1911-1967 yılları arasında yaşamış prof. mustafa inan'ın hayatı konu eden bir bilim adamının romanı'nı 1975 yılında yayımlamıştır. 1973 yılında yayımlanan oyunlarla yaşayanlar adlı oyunu devlet tiyatrosu'nda sahnelenmiştir. atay, beyninde çıkan bir tümör nedeniyle büyük projesi "türkiye'nin ruhu"nu yazamadan 13 aralık 1977'de, istanbul'da hayatını kaybetmiştir. edirnekapı sakızağacı mezarlığı'na defnedildi.

öldükten sonra 1987'de günlük, 1998'de ise eylembilim adlı kitapları yayımlanmıştır. sağlığında hiçbir kitabı ikinci baskı bile yapamayan atay'ın kitapları ölümünden sonra büyük ilgi gördü ve defalarca basıldı. yıldız ecevit'in hazırladığı oğuz atay biyografisi "ben buradayım..." - oğuz atay'ın biyografik ve kurmaca dünyası 2005 yılında yayınlandı.

korkuyu beklerken eseri 2008 yılında öteki tiyatro tarafından tiyatro oyunu olarak sahnelenmiştir. tehlikeli oyunlar romanı, 2009 yılında seyyar sahne tarafından aynı adla tiyatro oyunu olarak uyarlanarak sahnelenmeye başlanmış ve hâlen sahnelenmektedir. bir bilim adamının romanı adlı biyografik eseri de 2012 yılında bir bilim adamının oyunu: mustafa inan adıyla te sahne tarafından tiyatroya uyarlanarak sahnelenmeye başlanmıştır.

eserlerinde düşle gerçeğin birbirine karışması, üstkurmacanın kurgunun ana ilkesi olması oğuz atay’ı postmodernist roman kategorisinde eser veren ilk yazar yapmıştır. oğuz atay, özellikle tutunamayanlar romanında, modern şehir yaşamı içinde bireyin yaşadığı yalnızlığı, toplumdan kopuşları ve toplumsal ahlaka, kalıplaşmış düşüncelere yabancılaşan, tutunamayan bireylerin iç dünyasını anlatır. yapıtları eleştiri, mizah ve ironi barındırır. kastamonu valiliği kendisi adına 2007 yılından beri oğuz atay edebiyat ödülleri vermektedir."
  1. kitaplarını okuduktan sonra başka hiç bir kitaptan zevk almadım uzun bir süre. oguz atay okuyan birçok kişide aynı etkiyi bıraktığını gözlemledim. kitap okuma alışkanlığına vurulan bir darbedir oguz atay. nasıl bir tat birakiyorsa artık. alaycı üslubu da ayrıca etkiledi beni ve yıllarca bu alaycı üslubun bende bıraktığı etkiyi yok etmeye çalıştım durdum, her ortamda herkesle ve her şeyle dalga geçmeye, tutarsızlıkların üzerine gitmeye başlamıştım. neyse ki onu da atlattım.
    kafka ile karsilastirmis ve şöyle düşünmüştüm : oguz atay yabancı dillere cevrilebilirse-cok zor bi durum- kafka'nin pabucunu dama atarlar, hem romanları hem öyküleri çok daha enfes!
    kafka'yı iyice tanıyınca bu kiyasin sacmaligini gördüm ve şöyle dedim: ikisinin de yeri ayrı ve özel.
    yazma hevesini de kırar insanın atay. o nasıl bir üslup nasıl bir zekadir. en iyisi yazmayayim ayıp olur, diye dusundurtur insanı.
    hayatımda kötü izler bırakan bir yazardır. o melankoli, beyaz mantolu adam halleri, selim ışık, turgut özben, albay, olric, demiryolu hikayecileri.
    ne evet ne hayır.
    oğuzcuğum atay!
    yıllarca yazamadim ya, yıllarca selim ışık'ı oynamaya çalıştım ya, okumam gereken kitapları bi kenara atıp sigaraya baslattin ya.
    iyi ki böyle oldu. canım oğuz.

mesaj gönder