ülkenin 21 ayrı yerine kurulmuştur. enstitüleri çoğunlukla birkaç şehire aynı mesafede olan noktalara kurmuşlar ki her ilden öğrenci kolayca gelebilsin. işleyiş bakımından dünya üzerinde eşine rastlanmamış bir sistematiği varmış. hakkı tonguç yurtdışı deneyimlerini ve kendi tasarılarını anadolu'ya uyarlayarak sıfırdan bir sentez oluşturmuş. kuruluş amacı tamamen köye, köylüye, üretimi ve bilinç düzeyini arttırmaya yönelikmiş. hem kafası, hem eli çalışan entelektüel insanlar yetiştirmek istenmiş. enstitüde eğitimini tamamlayanlardan, kendi köylerine dönüp oradaki çocukları ve halkı eğitmeleri beklenirmiş. fakat bu vaziyet bazı kesimlerin çıkarına ters düştüğünden enstitülerin ömrü pek kısa olmuş. misal her cumartesi özeleştiri toplantısı yapılırmış; ve bu toplantılarda öğretmenlerden müdürüne kadar herkes eleştirilebiliyormuş. bu demokratik, yönetime katılımcı, özgürlükçü kültürü özümseyen öğrenciler kendi köylerine gidip toprak ağalarını rahatsız edecek tutumlar sergilediğinde iş siyasi boyuta taşınmış. zaten çatlak sesler çıkaran, meclisin içinde barınan toprak ağaları 1946'da dp ile birlikte köy enstitülerinin elini kolunu kesmiş. 1951'de iktidara gelen dp enstitüleri tamamen kapatmış; ve yerine amerika'dan ithal eğitim sistemini yürürlüğe sokmuş.