-
22:30'da youreads fm'de yayına girecek olan oyun. kaçıranlar buradan dinleyebilir.
Yazan: Sofokles
Çeviren ve radyoya uygulayan: Güngör Dilmen
Reji: Yıldız Kenter
Efekt: Erhan Mesutoğlu
Oynayanlar:
Anlatan: Işık Öner
Antigone: Candan İsen
İsmene: Gülsen Tuncer
Kreon: Şükran Güngör
oyun hakkında bir alıntı önbilgi paylaşayım merak eden olursa.(vikipedi)
!---- spoiler ----!
Antigone, eski Yunan mitolojisinde Thebai kralı Oidipus'un kızı ve Sophokles'in en büyük trajedilerinden birinin kahramanıdır.
Efsaneye göre, Oidipus'un öz annesiyle evlendiğini öğrenince kendi gözlerini kör etmesi üstüne, Antigone, babasına sürgüne gönderildiği Atina'ya kadar yol gösterdi. Babası ölünce Thebai'ye dönüp, kızkardeşiyle birlikte, erkek kardeşi Eteokles ve Polyneikes'in kavgasını sona erdirmeye çalıştı. İki kardeşi de ölünce, kral olan dayıları Kreon'un Polyneikesin cesedinin gömülmesine izin vermedi. Thebai'ye ihanet ettiği gerekçesiyle yasaklanması üstüne, Antigone, dayısının yasağına karşın, kardeşinin cesedini gizlice gömdü ve bunun üzerine Kreon onu cezalandırarak mezara kapattı. Çünkü canlı canlı ölmesini istiyordu. Fakat aynı zamanda Kreon'un oğlu Antigone'la nişanlıydı ve eğer Antigone'a bir zarar verilirse kendisini de öldüreceğini öne sürerek şantaj yaptı. Fakat Antigone bu acıya daha fazla katlanamadı ve intihar etti. Nişanlısı yani Kreon'un oğlu da bunun üzerine intihar etti. Ve aynı zamanda da oğlunun intihar ettiğini öğrenen Kreon'un eşi de intihar etti.
Sophokles bu konuyu ve efsanenin kişilerini Antigone (MÖ 440) adlı trajedisinde kullanmıştır. Kurallara başkaldırmayı haklı gösteren oyun, günümüzde de sık sık sahnelenmektedir. Bu sahnelemelerde gösterge olarak doğal hukuk-pozitif hukuk çatışması ile kadının erkekler karşısındaki konumu ağırlıklı olarak kullanılmaktadır. Antigone hem fiziksel olarak erkekler karşısında yalnız hem de erkek aklın karşısında çırılçıplaktır.
!---- spoiler ----! -
değişik dönemlerde yazılmış ve sahnelenmiş versiyonları olsa da en güzeli sophokles'in yazdığı "antigone"dir. aldığım notlar şöyle:
eserin adı: antigone
yazarı: sofokles
türü: tragedya
yayınevi: mitos-boyut yayınları
basım yılı: 2011
baskı sayısı: 4. baskı
çeviren: güngör dilmen
kişiler:
antigone (oidipus’un kızı; ismene, polyneikes ve eteokles’in kız kardeşi)
ismene (antigone’nin onun kadar cesur olmayan kız kardeşi)
kreon (thebai kralı; antigone ve ismene’nin dayısı)
haimon (kreon’un oğlu, antigone’nin nişanlısı)
teiresias (kör bilici)
eurüdike (kreon’un karısı, haimon’un annesi)
nöbetçi
ulak
thebaililer korosu
antigone’nin kişiliği serttir, değişmez. kreon ise sert olmasına rağmen en çok değişen kişidir.
yer: thebai şehri
zaman: kreon’un polyneikes’in cenazesinin gömülmesine izin vermemesi üzerine antigone’nin bu karara karşı çıktığı, cezalandırıldığı, haimon ve eurüdike’nin öldüğü gün
dramatik örgü:
ön bilgi:
• oidipus thebai şehrini bırakıp gittiğinde oğulları eteokles ve polyneikes dönüşümlü olarak krallık yapmaya karar verirler.
• eteokles, krallık süresi dolmak üzereyken bu kararı bozar.
• polyneikes yedi kapılı thebai şehrine yedi koldan saldırır.
• eteokles ve polyneikes birbirlerini öldürürler.
• eteokles ve polyneikes’in dayıları kreon tahta geçer.
• kreon, eteokles’in gömülmesine izin verir, ama polyneikes’in gömülmesine izin vermez.
• antigone kardeşinin ölüsünü gömmeye karar verir.
tragedyadaki olaylar:
• antigone’nin kreon’un emirne rağmen polyneikes’in ölüsünü gömmeye karar vermesi ve bu kararını ismene’ye açıklaması
• ismene bu karara temkinli yaklaşmasına rağmen antigone’nin kararından dönmemesi
• antigone’nin polyneikes’i gömerken yakalanması ve kreon’un karşısına çıkarılması
• antigone’nin polyneikes’i kreon’un buyruğuna karşı çıkmak için değil, tanrıların buyruğuna karşı çıkmamak için gömdüğünü söylemesi
• ismene’nin antigone’ye yardım ettiğini söylemesi, antigone’nin bunu reddetmesi
• kreon’un kendisini uyaran kimseyi dinlemeyip antigone’yi bir mağaraya hapsetmesi
• kreon’un teiresias’ın kehanetleri sonunda pişman olup polyneikes’i gömmeye, antigone’yi de serbest bırakmaya karar vermesi ama çok geç kalması
• antigone’nin kendini öldürmesi
• haimon’un kendini öldürmesi
• eurüdike’nin haimon’un ölümü üzerine kendini öldürmesi
• kreon’un tüm hatalarını anlaması ve derin acılar çekmesi -
!---- spoiler ----!
"yerin üstündekilerden ziyade altındakilerle iyi geçinmeli insan; sonsuza dek onlarla yaşayacağına göre."
!---- spoiler ----!
sophokles'in bir diğer tragedyası olan kral oedipus ile bağlantılı bir oyundur. ayrıca;
(bkz: elektra)