hiçbir dinin, öğretinin ya da ideolojinin insanın bilinçdışıyla (ya da id - ego - süperego üçlüsüyle de diyebilirim) aşık atamayacağını düşündürttü bir kez daha. onca teori ve laf kalabalığı arasında bana geçen bu oldu. izlemeye değer iyi bir film.

filmden blaise pascal'ın ebedi mutluluk kumarına ( “tanrı’ya inansan iyi olur, çünkü eğer haklıysan ebedi mutluluk seni bekliyor; ancak hatalıysan zaten bir şey fark etmeyecek. diğer taraftan eğer tanrı’nın var olmadığına inanıyorsan ve hatalıysan o zaman ebedi azap seni bekliyor, ancak haklıysan zaten bir şey fark etmeyecek”.) atıf yapan bir diyalog:

!---- spoiler ----!

jean-louis: matematiğe ilgi duyar mısın?

vidal: felsefeciler için matematiğin önemi çok yüksektir. örneğin dilbilim için de öyledir. en basit konularda bile önemlidir. pascal'ın kumarıyla ilgili. işte pascal'ı (blaise pascal) modern kılan şey de bu. bir matematikçiyle felsefeci aynıdır.

jean-louis: hala marksist misin?

vidal: kesinlikle. bir komünist için pascal'ın kumarı günümüzde gayet amaca uyuyor. kişisel olarak tarihin anlamlı olduğu hakkında yoğun şüphelerim var. ben de kumar oynuyorum. yani ben de pascalik bir vakayım.

hipotez a: toplum ve siyaset anlamsızdır.

hipotez b: tarih anlamlıdır.

ancak b'nin a'dan daha doğru olduğuna da pek emin değilim. muhtemelen tersidir. b hipotezinin doğru olma olasılığı yüzde 10 diyelim. a da yüzde 80 olsun. bununla beraber b hipotezini seçmek dışında bir şansım yok. çünkü yalnızca tarihin anlamlı olduğunu savunan hipotez hayatıma devam etmemi sağlıyor. diyelim ki ben a'yı seçtim ancak oranı az olmasına rağmen b doğru çıktı. bu durumda hayatımı heba etmiş olacağım. bu nedenle hayatımı ve eylemlerimi haklı çıkarmak için b'yı seçmek durumundayım. yüzde 80 yanılma olasılığım var ama bunun hiçbir önemi yok.

jean-louis: matematiksel beklenti. olası kâr bölü olasılık. b hipotezinin olasılığı az olmasına rağmen olası kârı sonsuz oluyor. senin için hayatın bir anlamı. pascal için ebedi kurtuluş.

vidal: gorky, lenin ve belki de mayakovsky. rus devrimi hakkında şartların kendilerini binde birlik olasılığı seçmeye zorladığını söylemişti. çünkü o olasılığı tercih edersen, tercih etmeme durumuna göre beklenti oldukça yüksek rakamlara çıkıyor.


!---- spoiler ----!

(bkz: pascal'ın kumarı)